داروها

توضیحات

داروها

دارو ( Drug) در علم پزشکی به هر ماده‌ ای که:

برای درمان

تسکین دادن علائم

تشخیص بیماری

پیشگیری از بیماری

بر ساختار و کارکرد جاندار تاثیر میگذارد

بعد از ورود به بدن عملکرد بدن را تصحیح خواهد کرد

گفته می‌شود

در تعابیر دیگردارو به ماده‌ای گفته میشود که با تاثیر بر گیرنده‌ای خاص خارج ویا خارج دیواره سلول موحب شروع یا مهارکردن عملکردی خاص می‌شود قدرت اثر گذاری داروها با تعداد و میزان این تعامل نسبت مستقیم دارندداروهایی که در محل اثر موضعی دارا میباشند مثل:

آنتی‌اسیدها

ضدعفونی‌کننده‌های موضعی

مواد حاجب

شامل این تعریف نمی‌شوند

دارو ها ممکن است که منشایی طبیعی (حیوانی یا گیاهی) داشته باشندیا ابنکه به‌ شکل مصنوعی ساخته شوند  داروهایی با ساختار شیمیایی اکثرا در آزمایشگاها وگاهی به‌دست پزشکان و یا داروسازان،دانشمندان کشف میشوند بعد از تحقیقات کافی و تأیید کردن مراجع رسمی در کارخانه‌ های داروسازی تولید میشوند.

داروها

مصرف داروها با روش های خود:

خوراکی {قرص و شربت}

مالیدنی {پماد و قطره}

استنشاقی {از راه تنفس}

تزریقی {آمپول}

{شیاف}

داروها به چند شکل وجود دارند؟

چهار صورت:

معدنی

حیوانی

گیاهی

شیمیایی

البته دارو ها را به دو دسته مجاز و غیرمجاز ( برخی مخدرها) طبقه‌بندی میشوند دارو ها را باید در شرایط ویژه‌ای نگهداری کرد و هرکدام تاریخ مصرف مشخصی دارا میباشند شیوه مصرف دارو و دُوز مصرفی آن در نسخه توسط پزشک معالج مشخص خواهد شد.

بعضی از داروهای ساخته شده که به آن‌ها داروهای جالینوسی هم گفته می‌شود در داروخانه با دادن نسخه پزشک و از ترکیب کردن چند ماده دارویی ساخته میشود

به محل فروش این مواد نیز {داروخانه}گفته میشود.

داروها

عوارض داروها:

مسمومیت دارویی یکی از شایع‌ترین مسمومیت ها میباشد.مسکن وخواب‌آورها و هنچنین دارو های ضدافسردگی مهم ترین دسته مسمومیت آفرین :سیستم اعصاب مرکزی را تحت تاثیر حساب میشوند در ایران نیز دارو ها اولین علت مسمومیت به‌شمار می‌روند

اولین دسته داروهای مسمومیت آفرین:

مسکن‌های غیرمخدر

تب‌برها

داروهای ضد رماتیسمی

بعد از آنها داروهای دسته اعصاب و روان مثل:

داروهای خواب‌آور

ضد صرع

و…

قرار دارند.

تاریخچه دارو

بازه زمان تاریخی تولید دارو در ایران به دوران باستان بر میگردد.داروهای گیاهی به‌صورت تک و ترکیب شده و در شکا های مختلف، سال ها پیش در ایران در دسترس مردم قرار گرفت.سابقه فرمول های داروهای جدید و در واقعیت متولد شدن صنعت داروسازی در ایران به زمام تاسیس مدرسه دارالفنون و همچنین به وجود آمدن رشته داروسازی برمیگردد

در واقع ابتدایی ترین داروهای شیمیایی که در ایران ساخته میشد به آزمایشگاه‌های دارالفنون مربوط می­شود.تاسیس لابراتوار دکتر عبیدی و شریک هایش توسط دکتر غلامعلی عبیدی در سال 1325 را مسیر آغاز ورود آزمایشگاه‌ های کاملا مجهز داروسازی به صنعت کشور میدانیم

در سال‌ های بعد دانشجویان داروسازی با تاسیس آزمایشگاه‌های مشابه که بعدها با ورود شرکت‌ های دارای چند ملیت به کشور به خاطر دلایل  متفاوت نتوانستند پابرجا بمانند و از صحنه خارج شدند.مرحله بعدی صنعت داروسازی ایران راه اندازی شعبه های کارخانه‌های داروسازی دارای چند ملیت در ایران بوده است

شرکت‌ های چند ملیتی که وارد بازار دارویی ایران شدن اعم از:

دون باکستر

فایزر

اسکوئیب

پارک دیویس

لوپتی

سیانامید

هوخست

مرک

برلیمد

بایرفارما

اورگانون

و …

میباشند

گام مهم دیگر برای توسعه صنعت داروسازی در سال 1337 با تاسیس کارخانه‌های داروسازی تولید داخلی به وقوع پیوست برخلاف تلاش های زیاد شرکت های تولید داخلی که شایسه تقدیر ب برای رقابت با شرکت‌ های دارای چند ملیت نبض بازار دارویی ایران کاملا در دست شرکت‌های خارجی بود.

بخش زیادی از فعالیت شرکت‌های دارای چند ملیت در حرفه واردات دارو به ایران بود و فقط تعداد اندکی از داروها را در شعبه های ایرانی تولید می شدند شکل های مختلف داروها مبحث خیلی مهمی میباشد که هر تکنسین دارو باید آشنایی کامل با آن داشته باشد

زیرا برای کار کردن در داروخانه و انجام وظایف و مسئولیت های مختلف مانند نسخه خوانی بسیار ضروری میباشد.شکل های مختلف دارو را در اکثر مواقع از روی شکل ظاهری آنها به چهار گروه طبقه بندی می نمایند

داروها

انواع شکل های دارویی:

{ جامدات}

{نیمه جامدات}

{مایعات}

{اشکال دارویی خاص}

{اشکال دارویی جامد}

پرمصرف ترین اشکال دارویی در کل دنیا شکل دارویی جامد میباشد هر دارویی{مثل قرص} که شکل ظاهری جامد داشته باشد در طبقه بندی جامدات قرار میگیرد.

انواع شکل های دارویی جامد:

پودر:

پودرساده ترین و اولین شکل دارویی میباشد که از آن برای ساخت همه ی اشکال دارویی استفاده میشود.

در حقیقت همه مواد را در شروع به صورت پودر تهیه میکنند و سپس برای ساخت انواع داروها از آن استفاده می نمایند.

گرانول:

گرانول به دانه‌های بسیار ریز گفته میشود که بعضی اوقات به صورت غیر مستقیم و بعضی اوقات به صورت مستقیم برای تولید فرآورده‌های دارویی جامد استفاده میشود.

دانه های رنگی رنگی کوچکی که درون کپسول ها وجود دارند که قابل مشاهده میباشد به این دانه های رنگی کوچک گرانول گفته میشود.از پودر برای ساخت گرانول ستفاده می‌کنند و به رنگ های مختلف میدهند در صورتی که نیاز داشته باشند.

قرص:

پر مصرف ترین و معروف ترین شکل دارویی جامد قرص‌ها میباشند که انواع مختلفی دارند و هر کدام مشکل و بیماری خاصی برای مصرف دارند.

فراوان ترین نوع مربوط به قرص های خوراکی میباشد که بیشتر داروها به این شکل میباشند.

شیاف (Suppository):

شیاف یکی دیگر از شکل های دارویی جامد میباشد که روش های استفاده از آنها متفاوت است.ابتدا شیاف را از قسمت مقعد وارد قسمت اخری دستگاه گوارش میکنند و پس از اینکه شیاف آب میشود ماده موثر آن توسط رگ های خونی روده جذب بدن میشود.

مواد دارویی که درون آن وجود میباشد از طریق رگ های خونی ناحیه مقعد جذب خون میشوند برای افرادی که نمی توانند شکل های خوراکی دارو ها را استفاده نمایند شیاف یک شکل دارویی مناسب میباشد وسرعت تر اثر میگذارند

نیمه جامدات:

نیمه جامدات شکل ظاهری مشخصی را دارا میباشند ولی قابلیت شکل پذیری و تغییر را هم دارند.

برخی از آنها مثل:

پماد و کرم{ پایه چرب}

برخی دیگر مثل:

خمیر و ژل {پایه غیر چرب} .

شکل دارویی نیمه جامد بیش تر برای ساخت داروهای موضعی ای که در سطح بدن استفاده میشوند به کار میروند.

انواع نیمه جامدات:

پماد (Ointment): پماد اساس کاملا چرب دارند و بیش تر برای ساخت دارواز آنه استفاده میشود

کرم (Cream): چربی اصلی کرم کم تر از پماد است و بیش تر در ساخت محصولات آرایشی از آنه استفاده میشود.

ژل (Gel):  نوعی جدید از نیمه جامدات به حساب میشود و بیش تر برایمحصولات مخصوص پوست چرب و ساخت آنتی‌بیوتیک‌ های پوستی کاربرد دارند

خمیر (Paste): ساختاراصلی و پایه ای خمیر بدون چربی است و به دلیل خاصیت پوسانندگی وچسبندگی و در موضع خاصی استفاده میشود.

داروها

اشکال دارویی مایع:

امروزه مقدار زیادی از داروها به شکل های محلول و در غالب شکل های دارویی متفاوت تهیه میشوند. اشکال دارویی مایع دارای سه دسته هستند:

محلول‌ها (Solution)

محلول‌ها مایع ای شفافی میباشند که وابسته به مشکل و بیماری  با فرمول های متفاوتی ساخته میشوند.محلول‌ها را میتوان به دو دسته محلول‌های موضعی و خوراکی  طبقه بندی نمود.

انواع محلول ها:

شربت

الگزیر

لوسیون

عصاره

شربت (Syrup):محلول غلیظ خوراکی شکر در آب شربت نام دارد و بیش تر در داروی مورد استفاده برای کودکان استفاده میشود.

تلخی داروبه علت طعم شیرین شربت پوشانده میشود و حتی میتوان طعم دهنده نیز به آن افزود

حرف آخر:

این مواد دست رنج سالها تلاش و کوشش مهندسین و پزشکان کشورما و دیگر کشور ها میباشد که در بدترین حالات به داد ما میرسند

امروزه نیزتلاش برای کشف و ساخت داروهای جدید ادامه دارد.

پس برای حفظ و نگهداری آنهابکوشیم همچنین با احتکار نکردن داروها و فروش انها با قیمت بالا جون بیمار های بدحال را نگیریم.